مطالعه بافت شناسی کبد و لوزالمعده و مجاری آنها در ماهی ازون برون

هدف : شناخت ساختارهای ریزبینی دو غده ضمیمه گوارشی کبد و لوزالمعده و مجاری مربوطه آنها در تاس ماهی ازون برون. طرح : مطالعه مشاهده‌ای. حیوانات: تعداد 10 عدد ماهی ازون برون و غدد کبدی و لوزالمعده آنها. روش : جدا کردن نمونه‌های کبدی و لوزالمعدی از دستگاه گوارش و تثبیت آنها در فرمالین 10 درصد و سپس تهیه مقاطع میکروسکوپیک به وسیله دستگاه اتوتکنیکون، برشهای 5 میکرونی به روش هماتوکسیلین و ائوزین رنگ آمیزی گردیده و در زیر میکروسکوپ نوری مورد مطالعه قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل آماری : آمار توصیفی. نتایج: در یافته‌های فوق کپسول کبدی حاوی اپی تلیومی از نوع مکعبی بوده و لوبولاسیون کبد ناقص می‌باشد. قطعات باب حاوی انشعابات عروقی و مجاری صفراوی با سلولهای استوانه‌ای است. هپاتوسیت‌ها دارای ذخایر گلیکوژنی و واکوئل‌های چربی فراوان و به صورت دستجات سلولی دو ردیفی مشاهده می‌گردند که در بین آنها سینوزوئیدهای کبدی متعدد با سلولهای ماکروفاژ کبدی جداری قرار دارند. بخشهایی از لوبول‌های کبدی با لوزالمعده همراه شده و هپاتوپانکراس را تشکیل می‌دهند. لوزالمعده دارای دو بخش برون ریز شامل آسینی‌های سروزی و مجاری آنها با اپی تلیوم استوانه‌ای مطبق می‌باشد. هر آسینی حاوی یک یا چند سلول مرکز آسینی است. بخش درون ریز آن از جزایر لانگرهانس تشکیل شده که دارای سلولهای ترشحی با اشکال مختلف و مویرگهای خونی فراوانی است. نتیجه‌گیری : ساختارهای ریزبینی کبد و لوزالمعده در این گونه ماهی شباهت زیادی به اندامهای مزبور در سایر گونه‌ها و حتی پستانداران دارد. هر دو این غدد دارای عملکردهای مختلط آندوکرینی و اگزوکرینی می‌باشند. هپاتوسیت‌ها دارای عملکردهایی مشابه در سایر گونه‌ها بوده که شامل ذخیره گلیکوژنی، لیپیدی، پروتئین سازی و نیز خنثی سازی یا انتقال مواد سمی می‌باشد. این اعمال کبد مشابه عمل غدد درون ریز بوده در حالی که ترشح صفرا یک عمل برون ریز محسوب می‌گردد. لوزالمعده نیز به عنوان یک غدد ضمیمه گوارشی دارای آسینی‌هایی با گرانولهای ترشحی حاوی آنزیم‌های مکمل گوارشی است که از طریق مجاری به روده قدامی منتقل می‌گردند . به علاوه ترشحات سلولهای جرایر لانگرهانس به صورت درون ریز مستقیما به عروق خونی راه می‌یابند.